રોગોનો વ્યાપ દર વર્ષે વધી રહ્યો છે. અનેક પ્રકારની બીમારીઓ વધી રહી છે અને તેને રોકવા માટે રસી પણ તૈયાર કરવામાં આવી રહી છે. આજના સમયમાં રોગોથી બચવું પણ ખૂબ જ જરૂરી છે. આ માટે ઘણા પ્રકારની રસી ઉપલબ્ધ છે, જે બાળકોને જન્મ પછી તરત જ આપવાની સલાહ આપવામાં આવે છે, પરંતુ લોકોમાં રસીકરણને લઈને ઘણા પ્રશ્નો હોય છે. જેમ કે કઈ રસી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે અને રસી ક્યારે આપવી જોઈએ અને કેટલા ડોઝ જરૂરી છે.
આવા અનેક પ્રશ્નોના જવાબો જાણવા માટે અમે લેડી હાર્ડિન્જ મેડિકલ કોલેજ એન્ડ એસ. એસ. ના. હોસ્પિટલના મેડિસિન વિભાગના એચ.ઓ. ડી ડૉ એલ. એચ.ઘોટેકર અને ડૉ.રાકેશ બાગરી, FIMAના ભૂતપૂર્વ પ્રમુખ અને AIIMS નવી દિલ્હીના બાળરોગ વિભાગ.
સૌ પ્રથમ આપણે જાણીએ કે રસી શું છે
આ અંગે ડો.ઘોટેકર જણાવે છે કે રસી એ એક પ્રકારનો એન્ટિજેન છે. તે રોગ પેદા કરતા બેક્ટેરિયા અને વાયરસ સામે લડવા માટે શરીરમાં એન્ટિબોડીઝ બનાવે છે. તે રોગપ્રતિકારક શક્તિને પણ સક્રિય કરે છે. આ કોઈપણ રોગને રોકવામાં મદદ કરે છે.
બાળકો માટે રસીકરણ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. રસીઓ તમારા શરીરને વાયરસ અને રોગોથી સુરક્ષિત કરવામાં મદદ કરે છે. તે તમારી રોગપ્રતિકારક શક્તિને તે વાયરસ સામે લડવા માટે ચોક્કસ એન્ટિબોડીઝ ઉત્પન્ન કરવા માટે ઉત્તેજિત કરે છે. શરીરમાં બનેલા આ એન્ટિબોડીઝ કોઈપણ રોગને રોકવામાં મદદ કરે છે.
બાળકો માટે મહત્વની રસી કઈ છે?
આ અંગે ડૉ.ઘોટેકર અને ડૉ.રાકેશ કહે છે કે રાષ્ટ્રીય રસીકરણ કાર્યક્રમમાં ઉપલબ્ધ તમામ રસીઓ મેળવવી ખૂબ જ જરૂરી છે. આને લગાવવાથી અનેક પ્રકારના ખતરનાક રોગોથી બચી શકાય છે. આ 6 રસીઓ બાળકોને મળવી જ જોઈએ તેવી રસીઓમાં સામેલ છે.
બીસીજી રસી
બાળકને જન્મના થોડા દિવસોમાં BCG રસી અપાવવાની હોય છે. જો કે, તેઓ 5 વર્ષના થાય તે પહેલા ગમે ત્યારે આ રસી મેળવી શકે છે. આ રસી હાથમાં આપવામાં આવે છે. BCG રસી મેળવ્યા પછી તમારા બાળકને હળવી આડઅસર થઈ શકે છે. 1 થી 6 અઠવાડિયાની વચ્ચે તે જગ્યાએ એક નાનો લાલ ફોલ્લો હોઈ શકે છે, પરંતુ તેનાથી કોઈ ખતરો નથી.
હીપેટાઇટિસ બી રસી
હીપેટાઈટીસ બી એ લીવરનો રોગ છે જે બાળકના લીવરને ચેપ લગાડી શકે છે. ડૉક્ટરો જન્મ પછી શક્ય તેટલી વહેલી તકે હેપેટાઇટિસ બીની રસી લેવાની ભલામણ કરે છે. જન્મના 24 કલાકની અંદર તેનું સંચાલન કરવું જરૂરી છે. આ રસી મેળવવામાં કોઈ બેદરકારી ન રાખવી જોઈએ.
ઓરલ પોલિયો રસી (OPV)
પોલિયો વાયરસ એક અપંગ રોગનું કારણ બને છે, જો કે આ રોગ હવે ભારતમાંથી નાબૂદ થઈ ગયો છે, પરંતુ બાળકો હજુ પણ જન્મ સમયે અથવા જન્મના 25 દિવસની અંદર પોલિયો રસી મેળવી શકે છે. આનાથી ભવિષ્યમાં પોલિયોના કોઈપણ ગંભીર ખતરાને રોકી શકાય છે.
પેન્ટાવેલેન્ટ રસી
પેન્ટાવેલેન્ટ રસી 5 એન્ટિજેન્સ સામે રક્ષણ આપે છે. તેમાંથી પ્રથમ ડિપ્થેરિયા છે, બીજો પેર્ટ્યુસિસ, ટિટાનસ, હેપેટાઇટિસ બી અને હિમોફિલસ ઈન્ફલ્યુએન્ઝા છે. આ રસી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. તે અનેક રોગોથી બચાવે છે.
ન્યુમોકોકલ કોન્જુગેટ વેક્સિન (PCV)
ન્યુમોકોકલ કન્જુગેટ રસી ખાસ કરીને ન્યુમોનિયા સામે રક્ષણ આપે છે. આ ઉપરાંત, તે સાઇનુસાઇટિસથી લઈને સેપ્સિસ અને મેનિન્જાઇટિસ સુધીના ચેપથી પણ રક્ષણ આપે છે. આ રસી ત્રણ ડોઝમાં આપવામાં આવે છે – એક 6 અઠવાડિયામાં, એક 14 અઠવાડિયામાં અને છેલ્લી રસી 9 મહિનામાં આપવામાં આવે છે.
ઓરી-રુબેલા રસી (MR)
રૂબેલા રોગમાં હળવો તાવ, ઓરી આખા શરીરમાં ગંભીર ફોલ્લીઓ, તાવ અને શ્વાસ સંબંધી રોગનું કારણ બની શકે છે. તે મૃત્યુનું કારણ પણ બની શકે છે. આને રોકવા માટે, એમઆર રસી આપવામાં આવે છે.
શું કોઈ રોગ સામે રસી આપી શકાય?
આ અંગે ડો.રાકેશ બાગરી કહે છે કે જો બાળકને ખૂબ જ તાવ હોય અને શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થતી હોય તો રસી ન આપવી જોઈએ, પરંતુ જો માત્ર 100 ડિગ્રીથી ઓછો તાવ હોય તો રસી લઈ શકાય. .
Posts
No comments:
Post a Comment